Industri Lebah Kelulut Di Malaysia, Boleh Cuba Peluang Ini?

Lebah kelulut menghasilkan tiga jenis produk utama iaitu madu, propolis dan roti lebah.

---

Berdasarkan kajian yang dijalankan di seluruh dunia menunjukkan sehingga kini terdapat lebih 500 spesies lebah kelulut, manakala di Malaysia sebanyak 33 spesies direkodkan.

Dua spesies yang diternak secara komersial bagi tujuan madu dan pendebungaan ialah Heterotrigona itama dan Geniotrigona thoracica.

Geniotrigona thoracica telah direkodkan kehadirannya di Myanmar, Thailand, Singapura, Malaysia, Indonesia dan Brunei. Kebiasaannya lebah kelulut spesies ini boleh ditemui di lubang-lubang besar pada batang pokok seperti citrus limon, keruing, cengal, belimbing, kedondong dan rambutan.

Spesies Heterotrigona itama pula mudah ditemui di kawasan perkampungan dan bersarang pada pokok kelapa, belimbing dan rambutan. Spesies ini telah direkodkan kehadirannya seperti di Myanmar, Thailand, Malaysia, Singapura, Indonesia dan Brunei.

Lebah kelulut boleh dikenal pasti dengan melihat pada morfologinya seperti warna badan dan bentuk pintu masuk sarang seperti berikut:

Lebah kelulut menghasilkan tiga jenis produk utama iaitu madu, propolis dan roti lebah. Penghasilan madu lebah kelulut boleh mencapai sehingga 1 kilogram (kg)/koloni/bulan pada musim bunga dengan sumber makanan yang mencukupi. Sebagai panduan, koloni yang sihat akan mempunyai kadar FIFO (kadar keluar masuk) antara 150 hingga 250 ekor seminit.

Penuaian hasil madu bagi penternak kelulut di Malaysia dibuat pada musim aktif iaitu Januari hingga Oktober, manakala November dan Disember merupakan musim tidak aktif kerana tengkujuh.

Selian madu, propolis dan roti lebah kelulut boleh diproses untuk dijadikan sebagai produk hiliran.

---

Potensi

Potensi purata pendapatan daripada penternakan lebah kelulut secara komersial ialah sebanyak 80kg sebulan dengan skala penternakan sebanyak 100 koloni lebah kelulut yang sihat dengan mengambil kira harga purata RM150 hingga RM200 sekilogram.

Selain daripada madu, terdapat juga produk yang turut menyumbang kepada pendapatan penternak lebah kelulut seperti propolis dan roti lebah yang boleh diproses untuk dijadikan produk hiliran seperti propolis drop, sabun muka propolis, losyen, syampu dan roti lebah.

Jabatan Pertanian sedang berusaha mewujudkan Pusat Koleksi Lebah Kelulut bagi bertujuan dijadikan tempat rujukan dan kajian para penyelidik tempatan dan luar negara serta lokasi aktiviti pelancongan di Malaysia dan rantau ini.

Sehingga kini, terdapat 25 spesies lebah kelulut telah dikenal pasti serta terkumpul di Pusat Apiari Terengganu dan usaha ini masih diteruskan. Semoga usaha yang dijalankan oleh Jabatan Pertanian ini akan mempercepatkan lagi pembangunan industri lebah kelulut di Malaysia serta memberi manfaat kepada penternak kelulut pada masa hadapan.

Bolehkah anda cuba industri ini? (IH)